Monday, November 23, 2009

Janusz Leon Wisniewski - gặp gỡ và đối thoại

Chú Janusz đến Việt Nam và giao lưu cùng độc giả. Địa điểm: xa bà cố. Thời gian: WTF? Nhưng đó là chú Janusz và tớ thì có 1 lý do chính đáng (vô cùng cực kì) cần có mặt tại địa điểm đó vào thời gian đó. Và tớ có vác theo máy ảnh.


Ảnh (từ trái qua): MC, Janusz Leon Wisniewski, dịch giả Thanh Thư, ngài phó đại sứ Ba Lan (trẻ và đẹp trai bà cố)

1. Ấn tượng

- Chú Janusz và cô Thanh Thư (dịch giả quyển Cô đơn trên mạng và là 1 trong những dịch giả văn học Ba Lan hiếm hoi của Việt Nam) rất chỉnh chu về giờ giấc và có tác phong theo tớ là dùng từ "đáng mến" sẽ hay hơn "chuyên nghiệp" mặc dù cả 2 cùng xuất thân là dân khoa học hơn là nghệ thuật.

- Độc giả: rất Việt Nam aka bao gồm quá nhiều thành phần, và cực kỳ không đúng giờ. Nhưng các bạn khá trật tự, không xô bồ bát nháo. (Tớ có đọc các bài giới thiệu về chương trình giao lưu của Marc Levy tại Việt Nam và thấy các bạn "rộn ràng" hơn rất nhiều?! <-> đặc điểm thể loại hay đặc điểm độc giả đặc thù?!?!)

2. Giao lưu

Tớ biết là mình khó tính khó chịu hay càu nhàu nhưng tớ thật không thể hiểu nổi tại sao các bạn cứ phải hỏi những câu mà các bài báo gần đây giới thiệu chương trình giao lưu đều đã đề cập nát bét nhè rồi?!

VD:

- Ông có mối tình nào như thế không? Tôi không tin ông không có mối tình trên mạng như thế mà lại có thể kể thật như thế (vì những ai đã từng có tình online đều thấy nó thật blah blah blah)

- Em nghe nói cô đã bật khóc khi dịch tác phẩm CĐTM, cô đã khóc vào đoạn nào?

Đặc biệt, tớ xin bầu câu hỏi sau đây là câu hỏi "chuối cả vườn" của buổi giao lưu:

- Tại sao ông lại cho nhân vật của mình có kết thúc như vậy? Sao mà buồn vậy? Sao không cho Jakub hưởng hạnh phúc?

CBN!!! Tớ muốn "xử" ngay lập tức nhân vật đặt câu hỏi này tại chỗ thì có. May quá! Có cô nàng nọ "ỏn ẻn" đứng lên phản biện (nhân tiện xiên xỏ tớ "Nhờ buổi giao lưu hôm nay mới gặp lại bạn thân thất lạc cả năm trời" - nó đâm sau lưng tớ đúng nghĩa đen vì nó ngồi sau lưng tớ nên tớ đâu biết nó có mặt ở đó). "Đây là kết thúc tất yếu của nhân vật!" (Trời ơi! Chưa bao giờ thấy yêu con bạn mình như lúc nó nói câu đó!)

Thật ra thì tác giả trả lời câu hỏi này khá thẳng thắn. Ông bảo ông không hề chọn cho nhân vật của mình kết thúc đó. Đây là câu chuyện có thật, ông chỉ là người ghi lại, thêm gia vị vào và ở Ba Lan không ai biết cô gái đó cả và đó cũng là 1 trong những lý do ông không gọi tên nhân vật của mình. *Spoiler* nữ nhân vật đó đã quyết định từ bỏ mối tình của mình, một mình nuôi dạy con, "có lẽ vì cô sợ kết quả của 1 mối tình như vậy" và khi bộ phim làm từ tác phẩm được trình chiếu, ông đã cùng cô đi xem.

3. Tớ đã hỏi gì?

Tớ có quá nhiều câu hỏi nhưng chỉ hỏi được có... 4 câu à (2 cho tác giả, 2 cho dịch giả) hehehe

- Những nhà văn được phụ nữ đánh giá là hiểu mình qua tác phẩm họ viết thường có kết thúc rất bi kịch vì chính họ càng viết càng thấy rằng mình không thể hiểu phụ nữ, ông nghĩ gì về điều này khi ông cũng là 1 nhà văn được phụ nữ cho rằng rất hiểu tâm lý của họ?

* Tôi không nghĩ có ai hiểu nổi phụ nữ đâu. Ai mà tự nhận mình hiểu phụ nữ là "loạn thần kinh" đấy! (hahahah) Tôi chỉ được nghe những người phụ nữ kể lại và viết lại câu chuyện của họ thôi, tôi không nghĩ mình hiểu được họ đâu.

- Đánh giá về bộ phim làm theo tác phẩm của ông? Ông có hài lòng không?

* NO! (tiếng Anh) Bộ phim có tất cả những yếu tố cấu thành tốt nhất, từ dàn diễn viên đang lên của Ba Lan, những khung hình tuyệt vời của nhiều thành phố trên thế giới, bộ phận phụ trách âm thanh, hình ảnh số 1 của Ba Lan, nhưng đây là bộ phim tồi. Bộ phim không diễn tả được thế giới nội tâm của nhân vật (dĩ nhiên 1 tác phẩm điện ảnh không thể làm được tất cả những gì văn học làm được nhưng phải nói là nó quá kém). Tuy nhiên, nhạc phim quá tuyệt vời, các bạn nên tìm nhạc phim mà thưởng thức, đừng xem phim.

(hahaha)

- Bên cạnh hàm lượng kiến thức đồ sộ của tác phẩm, trong khi dịch CĐTM cô còn gặp khó khăn gì so với các tác phẩm của các nhà văn khác?

* Thứ nhất, đây là tác phẩm đầu tiên tôi dịch nên tôi gặp nhiều khó khăn về ngôn ngữ. Hàm lượng kiến thức đồ sộ tuy vậy lại là điều gây thích thú cho tôi vì tôi xuất thân là người học về ngành viễn thông. Sự bất đồng về ngữ pháp khi tiếng Ba Lan có động từ nhưng không có chủ ngữ đã gây khó khăn rất lớn. Ví dụ như ở gần cuối tác phẩm, khi ôm đứa con, câu mà nhân vật nữ thốt lên trong tiếng Ba Lan rất đẹp và tôi đã không biết làm thế nào. "Nhớ quá", không có chủ ngữ thì có thể là đứa con mà cũng có thể là Jakub. Cuối cùng thì tôi cũng đã tìm được một cách dịch thích hợp.

- Có tác phẩm nào của Janusz trong tương lai cô sẽ giới thiệu đến độc giả?

* Hiện tôi đang dịch 1 tác phẩm của 1 nhà văn nữ đang lên của Ba Lan, về vấn đề bạo hành trong gia đình. Theo tôi thì đây là vấn đề rất đáng được chúng ta quan tâm và hy vọng phần nào tiếp cận được với nhiều phụ nữ để họ biết rằng mình nên làm gì trong hoàn cảnh đó. (Không thấy đề cập đến tác phẩm của Janusz. Tuy nhiên, dịch giả vừa giới thiệu 3 truyện ngắn của ông trên TTCT và TTCN của tuần rồi. Hay!)

Tớ còn muốn hỏi về:

- Lựa chọn (phương thức) cái chết của Jakub và xã hội Đức hiện đại

- Chủ đề ngoại tình trong quá nhiều tác phẩm? Vì sao? <- Câu hỏi này liên quan đến 1 chi tiết nhà văn đề cập trong buổi giao lưu: "Những gì tôi viết trong tác phẩm của mình đều là từ thực tế cuộc sống chứ không phải hư cấu. Mà tại sao lại phải hư cấu trong khi thực tế còn đa dạng hơn hư cấu rất nhiều cơ chứ!"

OK, hình ảnh đã bổ sung. Ai có thắc mắc gì thì cho tớ biết nhé!